NFT Nedir? Kapsamlı NFT Rehberi (2022)
by Team Cryptoradar
Updated: Apr 21, 2024
Samsung, Nike, Taco Bell, Snoop Dogg ve Paris Hilton’ın ortak noktası nedir? Bugünlerde hepsinin NFT’ler ile ilgileniyor olması. Bu kısaltmanın Collin’s English Dictionary’de yılın kelimesi seçilmesine şaşmamalı. Bu bir gerçek: NFT’ler şu anda dijital sanat ve koleksiyon dünyasında fırtına estiriyor. Bazıları, NFT’lerin dijital ödemelerin geleceği haline geleceğini dahi söylüyor.
Peki ama NFT nedir? NFT ne işe yarar? NFT nasıl alınır? Tüm bunları onlar hakkındaki açıklayıcı rehberimizde açıklayacağız.
NFT Nedir?
NFT, İngilizce Değiştirilemez Token anlamına gelen terimin (Non-Fungible Token) kısaltmasıdır. Blok zinciri teknolojisi kullanılarak oluşturulmuş dijital bir varlıktır. Kısaca açıklamak gerekirse blok zinciri, işlemlerden oluşan devasa bir ‘veritabanıdır.’ Bu ‘veritabanı’ dünyaya yayılmış çok sayıda bilgisayarda depolanır. Bu bilgisayarlar sürekli olarak bu blok zincirini güncelleyerek her kopyasının diğerleriyle tam olarak aynı olmasını sağlar. Tokenler, blok zinciri üzerindeki tekil girdilerdir. Çoğu tokenin ayırt edici bir özelliği bulunur: bunlar değiştirilebilirdir.
Açmak gerekirse: aynı değer karşılığında birbirleriyle değiştirilebilirler.
Bitcoin, Ethereum, Solana ve diğerleri gibi kripto paralar da blok zinciri üzerinde devam ettirilir. Bir altın külçesini bir diğeriyle değiştirebilirsiniz ve yine aynı görünecektir. Ama çocuklarınızı komşunun çocuklarıyla değiştiremezsiniz. Değil mi? Değil mi?... Bu da onların takas edilemez veya değiştirilemez olduğu anlamına gelir.
Evet, belki kötü bir örnek oldu. Şimdi sanat eserlerinden bahsedelim. Monet’nin bir tablosu ile Picasso’nun bir tablosu birbirine eşit değildir ve bir The Beatles parçasının mp3’ü ile Beyonce parçasının mp3’ü birbirine eşit değildir. Bunlar eşsizdir.
Elbette müzeye gittiğiniz zaman sanat eserinin bir fotoğrafını çekebilirsiniz. Bir dijital sanatçının eşsiz eserinin ekran görüntüsünü alabilirsiniz. Hatta bir şarkıyı ücretsiz olarak indirebilirsiniz, ama bu sizi o şarkının sahibi yapmaz.
Başka bir deyişle, bir NFT, mülkiyet hakları akıllı bir sözleşme aracılığıyla bir blok zincirinde saklanan gerçek veya dijital bir nesnedir. Akıllı sözleşme ise blok zinciri üzerindeki bir program veya algoritmadır. Önceden belirlenen koşullar gerçekleştiği zaman etkin hale gelir. NFT = token + üst veri (sahibi, yaratanın adı, sanat eseri açıklaması, bağlantı, vb.) + medya.
Neler bir NFT haline gelebilir?
Neredeyse her şey. Metin, müzik, resimler, videolar, 3D modeller, sanat eserleri, koleksiyonlar, oyun içi satın almalar, alan adları — adını siz koyun.
Şarkıcı Grimes (XÆA-12 adlı çocuğun, Elon Musk’ın oğlunun annesi) tablolarını NFT formatında 5,8 milyon dolar karşılığında sattı.
Rus sanatçı Pokras Lampas, eserinin Chirkey Barajı'ndaki projeksiyonunu 28.000 dolara sattı.
The Block CEO’su Jack Dorsey (ve eski Twitter CEO’su) ise attığı ilk tweeti bir NFT olarak 2,9 milyon dolarüzerinde bir fiyata sattı.
DJ 3LAU ve Weeknd ve Kings of Leon gibi müzisyenler de müziklerini NFT olarak sattılar. Tüm rekorları kıran şey ise Beeple olarak da bilinen sanatçı Mike Winkelmann’ın “Everydays: The First 5000 Days” adlı tablosu oldu. Bir JPG dosyası, sanatçının 5000 gün boyunca yarattığı her şeyin resimlerini içeriyor. Bu dosya 69,3 milyon dolar gibi dudak uçuklatan bir fiyata satıldı.
İşte bunun bazı diğer örnekleri.
CryptoKitties, Dapper Labs tarafından geliştirilen ve içinde sanal kediler satın alabildiğiniz, onları çiftleştirdiğiniz, koleksiyonunu yaptığınız ve sattığınız popüler bir oyun. Bu dijital evcil hayvanların satıldığı tutarlar 100.000$’ı geçmiş bulunuyor. Axie Infinity adında benzer bir diğer oyun daha var.
Decentraland sanal bir dünya. Burada bulunan her arazi parçası ve her öge birer NFT’dir. Aralık 2021’de Decentraland’in günlük ortalama aktif kullanıcı sayısı 18.000’i buldu.
Louis Vuitton ve Prada gibi lüks markalar AURA adlı sahteciliği önlemeyi amaçlayan bir blok zinciri kullanıyor. Bu blok zinciri, tüketicilerin ürünün geçmişi ve özgünlük ispatına erişim sağlamalarına imkan tanıyor.
Ve elbette Bored Ape Yacht Club ve CryptoPunks da unutulmamalı. Bunları Twitter üzerinde görebilirsiniz.
Satın alacak bir NFT bulun
NFT’ler nedir artık biliyoruz. Muhtemelen, kendiniz için bir NFT satın alma arzunuzu daha fazla tutamayabilirsiniz, o yüzden sıkça sorulan bu soruları cevaplayalım:
- NFT nereden alınır?
- Hangi cüzdanları kullanmalısınız?
- NFT satın almak için hangi kripto paraya ihtiyacınız olacak ve onu nereden alacaksınız?
- Bir NFT nasıl alınır?
Kullanıcıların NFT satın aldıkları ve sahip oldukları NFT’leri sattıkları ve açık artırmaya çıkardıkları onlarca pazar yeri bulunuyor. OpenSea, Rarible, SuperRare ve Nifty şu anda piyasaya öncülük ediyor. Bazı NFT’ler sadece belirli platformlar üzerinden işlem görüyor. Örneğin, sporsever bir kişiyseniz bazı videolara göz atmak için NBA Top Shot sitesini gezebilirsiniz.
Koleksiyonlar
NFT’ler genellikle koleksiyon veya projeler olarak piyasaya sürülüyor. Bir tablonun temeli (örnek olarak Bored Ape'i ele alalım) aşağı yukarı aynıdır, ancak bir ögeden diğerine değişen şey en küçük ayrıntılardır (renk, yüz ifadesi, aksesuarlar, arka plan, vb.). Bu küçük detaylar her parçayı eşsiz yapar. Değiştirilebilen bazı özellik kombinasyonlarına daha sık rastlanır. Diğer kombinasyonlar ise çok nadir olabilir ve bu da fiyatlarını etkiler.
Her koleksiyon sınırlı sayıda NFT içerir ve genellikle bir hikayeye sahiptir. Bu hikaye tüm parçaları birbirine bağlar. Bu da koleksiyoncuların daha fazla parçaya sahip olmak istemelerini sağlar.
Bazı NFT koleksiyonları, hizmet tokenleri olarak da piyasaya sürülebilir. Yani bunlar herkesin ekran görüntüsünü alabilecekleri güzel resimlerden daha fazlasıdır. Bunlar aynı zamanda özel üyelikler ve kulüpler, etkinlikler, ortaklık anlaşmalarına ilk erişim imkanı sunar.
İster yakında çıkacak bir NFT ister tanınmış bir NFT satın almak isteyin, her zaman önce kendi araştırmanızı yapmayı unutmayın. Birçok dolandırıcılık ile karşılaşıldığı için proje hakkında mümkün olduğunca fazla bilgi almaya çalışın.
Yeni bir projeye katılmak istiyorsanız, ön hazırlık yapmayı unutmayın.
NFT nasıl alınır
Konuya girmeden önce şu iki şeye bir göz atalım. NFT satın almak ve satın aldıklarınızı depolamak için hangi cüzdan ve kripto paraya ihtiyacınız olacak? Bu bilgiyi her projenin açıklama bölümünde bulabilirsiniz. Çoğu NFT Ethereum tabanlıdır ve bu da bir miktar ether satın almanız gerekeceği anlamına gelir.
Coinbase, Kraken, eToro, Binance, Crypto.com gibi işlem platformlarından kripto satın alabilirsiniz.
Borsa platformlarını karşılaştırmak ve daha iyi yatırım kararları vermek için Cryptoradar kullanın. Fiyatlar, ücretler, ödeme yöntemleri ve kullanıcı yorumlarını burada bulacaksınız. Şimdi bir borsaya kaydolalım. Örnek olarak Krakenkullanacağız. Kraken’e hem internet tarayıcısı hem de mobil uygulama ile erişebilirsiniz. Her şey oldukça basit: talimatları takip edin ve hiçbir sorun yaşamazsınız. Yapmanız gereken sıradaki şey para yatırmak. Kraken kredi kartı, banka havalesi ve diğer borsa platformlarından kripto transferlerini kabul ediyor.
Bir kripto cüzdanı açın
Sonraki adım, Ethereum destekleyen bir kripto cüzdanı açmak. Cüzdan, kriptonuzu güvenle depolayabileceğiniz bir dijital adrestir. Elbette varlıklarınızı kullandığınız borsada da tutabilirsiniz. Ama cüzdanların bundan çok daha güvenli bir seçenek olduğu düşünülür. Cüzdanlar farklı formlarda mevcuttur. Yazılım olarak veya bir flaş belleğe benzeyen çevrimdışı bir donanım olarak bulunabilir. Kripto cüzdanları hakkında daha fazlasını öğrenmek istiyorsanız bu yazıya bir göz atın.
NFT cüzdanı seçerken nelere dikkat etmeli
Bir cüzdan seçerken dikkat edilmesi gereken bazı şeyler vardır:
- NFT’leri satın almayı düşündüğünüz pazar yeri ile uyumluluk. Tabii ki de çok bariz.
- Güvenlik. Bazı NFT’ler binlerce ve hatta milyonlarca dolar değerinde olabilir.
- Kullanıcı arayüzünün anlaşılır ve kolay olması gerekir.
Diğer blok zincirlerini de destekleyen bir cüzdan isteyebilirsiniz. Daha önce de belirttiğimiz gibi çoğu NFT Ethereum üzerinde yaşar. Ama NFT’leri üzerinde barındırabilecek çok sayıda diğer blok zinciri de mevcuttur.
Metamask, Ethereum NFT’leri için en iyi kripto cüzdanlarından biridir. Bir tarayıcı eklentisi veya mobil uygulaması mevcuttur ve kurulumu ve kullanımı çok kolaydır. Diğer popüler seçenekler arasında Math, Coinbase (evet, borsa ile aynı), Alpha, Trust ve diğerleri yer almaktadır.
Hatırlanması gereken önemli şeylerden biri de bu cüzdanların, cebimize koyduğumuz cüzdanlardan farklı olduğudur. Fiziki bir cüzdanda paranızı ve sevdiklerinizin fotoğraflarını saklayabilirsiniz. Kripto veya NFT cüzdanında ise dijital varlıklarınıza erişim sağlayan özel anahtarlarınızı saklarsınız. Bu varlıklar blok zinciri üzerinde barındırılır.
Cüzdanı NFT platformuna bağlayın
İşte şimdiye kadar yaptıklarınız:
- bir miktar kripto satın aldınız
- kriptonuzu bir borsadan cüzdanınıza transfer ettiniz.
Şimdi sırada cüzdanınızı NFT platformuna bağlamak var. Şimdi OpenSea’de yolculuğa çıkalım. Ana sayfaya geldiğinizde, mevcut tüm NFT koleksiyonlarına ve tabii ki ana menüye göz atabileceksiniz. Kripto cüzdanınızı bağlamak için sağ üst köşedeki cüzdan simgesine tıklayın. Durum “Connecting” (bağlanıyor) olarak görünene kadar talimatları takip edin. Bu neredeyse hazır olduğunuz anlamına gelir. Bağladıktan sonra profil ayarlarınızı göreceksiniz. Önceden doldurmanız gereken tek şey kripto cüzdan adresinizdir. Profilinizi doldurun ve hepsi bu kadar. Hadi şimdi o NFT’leri satın alalım!
OpenSea’de NFT nasıl alınır
Bunu yapmanın iki yolu var:
- Ana sayfada Explore (Keşfet) ögesini seçin. Artık binlerce öge arasında gezinme sürecinin keyfini çıkarabilirsiniz. Neleri sevdiğinize ve hangi NFT’yi satın alacağınıza karar verirken iyi vakit geçirin;
- Aradığınız şeyi zaten biliyorsanız arama çubuğunu kullanın. Arama seçenekleri için çeşitli filtreler mevcuttur — fiyattan sıralamaya.
NFT satın alın veya teklif verin
NFT’lerin yaratıcıları bunları sabit bir fiyata satabilir veya alıcıların teklif vermesi usulüne dayalı bir açık artırmaya çıkarabilir.
Sabit fiyatlı NFT satın almak
Satın almak istediğiniz NFT’yi bulun. Daha sonra NFT alım satımı yapmak istiyorsanız fiyat geçmişine göz atın. Hazır olduğunuzda “Buy Now” (Şimdi Al) butonuna tıklayın. OpenSea sizden bazı ayrıntıları incelemenizi ve sonra da hizmet şartlarını kabul etmenizi isteyebilir. Kripto cüzdanınızı başlatmak için “Checkout” (Ödeme) ögesine tıklayın. Açılan sayfada geçerli gaz ücretleri (blok zincirinde ücretlere verilen ad) de dahil olmak üzere nihai bir maliyet göreceksiniz. Her şey iyi görünüyorsa, “Confirm” (Onayla) ögesine tıklayın. Tebrikler! Artık ilk NFT’nizin sahibi oldunuz!
Bir NFT’ye teklif vermek
Daha önce de belirttiğimiz gibi bazı NFT’ler açık artırmada satılıyor. Teklif verme süreci oldukça basit: teklif vermek istediğiniz NFT’yi bulun. Mevcut fiyat teklifleri de dahil olmak üzere, seçtiğiniz ögeyle ilgili tüm bilgileri gözden geçirin. Her teklif bir öncekinden en az %5 daha yüksek olmalıdır. “Make offer” (Teklif Ver) ögesine tıklayın ve kullanmak istediğiniz para birimini seçin. Sonra da teklifinizi ve son tarihini girin. Hepsi bu. Ama şunu unutmayın: bu bir açık artırma. GERÇEKTEN beğendiğiniz ve koleksiyonunuzda olmasını istediğiniz bir öge için teklif verirseniz, teklifinizi yükseltmek için açık artırmayı takip etmeyi unutmayın.
Bir Yatırım olarak NFT’ler
NFT satın alabiliyor olmanız bunları satın almanız gerektiği anlamına gelir mi?
Evet, NFT'ler harika, renkli, eğlencelidir ve bugünlerde herkes onlardan bahsediyor. Bir NFT’ye sahip olmak çok havalı. Ya da iki. Ya da 90'lı ve 2000'li yıllarda yaptığımız gibi tüm koleksiyonu yazdırın ve duvarlarınızı süsleyin. Bununla birlikte, NFT'ler hala çok yenidir ve oldukça riskli bir yatırım haline gelebilir. NFT'lerin hayatımızda kalacağını söyleyen her kişiye karşılık, bunların 3..2..1 geri sayımla patlayacak bir balon olduklarını söyleyen başka bir kişi var. Dikkate alınması gereken bir diğer husus ise dolandırıcılık ve hırsızlıktır. Tıpkı kripto parada olduğu gibi NFT’leriniz de çalınabilir. Yüksek değerli bir NFT satın aldıysanız, onu çevrimdışı olarak güvenli bir yerde saklamayı düşünmelisiniz. Ayrıca, bir NFT satın almanın telif hakkına sahip olmak anlamına gelmediğini de unutmayın. Herhangi bir sorun yaşamak istemiyorsanız, NFT almadan önce Şartlar ve Koşulları gerçekten okumayı unutmayın. Bununla birlikte, bu sorunlar çözülebilir niteliktedir.
DOLAYISIYLA: NFT'lerin nasıl çalıştığını anlamıyorsanız, sadece bir şeyleri kaçırmaktan korkuyorsanız veya yatırım yapmak için paranız yoksa, NFT satın almayın.
Ama teknolojiyi ve sanatı anlıyorsanız, başka bir yatırım fırsatı arayan bir koleksiyoncuysanız, neden bu yeni değiştirilemez tokenleri denemeyesiniz? Şimdi satın alın.