Kripto Nedir? Bilmeniz Gereken Her Şey

Kripto para nedir?

Kripto para, güvenli, internet tabanlı ödemeleriçin kullanılabilen dijital para birimidir.

Kripto paralar, işlem kayıtlarını güvence altına almak için bir bilgisayar veri tabanı (bazen dijital defter adıyla anılır) ve güçlü kriptografiden yararlanır. Bunun sonucunda, kripto para işlemlerinin sahtesini yapmak veya çifte harcamak neredeyse imkansızdır.

Ayrıca, kripto para işlemleri eşler arasındagerçekleşir, bu da kripto paranın doğrudan iki taraf arasında ve bir aracı (banka gibi) olmadan gönderildiği anlamına gelir.

ABD doları gibi resmi para birimlerinin aksine, kripto paralar merkez bankası gibi merkezi bir otorite tarafından ihraç edilmez veya kontrol edilmez. Bunun yerine, kripto para global ve merkeziyetsizdir, bu da onları teorik olarak devlet müdahalesine veya manipülasyona karşı dirençli hale getirir.

Kripto para tipleri

Daha önce CryCash, Trollcoin veya Fujicoin adlarını duydunuz mu? Duymadınız mı? Evet, piyasada 2.000’den fazla kripto parabulunuyor.

Birinci nesil kripto paralar

Piyasa değerine göre birinci ve en değerli kripto para bitcoin’dir. Bitcoin, Satoshi Nakamoto takma adıyla bilinen bir kişi veya grup tarafından 2009 yılında piyasaya sürüldü. Bitcoin, blok zinciri gibi kripto paralar tarafından kullanılan teknolojilerin çoğuna öncülük etti.

Litecoin, Dash ve Zcash de dahil birçok kripto para bitcoin tabanlıdır. Bu koinlere çatal adı verilir ve işlem hızı veya gizlilik gibi belirli özellikleri iyileştirmeyi amaçlarken bitcoin'in kaynak kodunun büyük bir bölümünü yeniden kullanır.

Bu birinci nesil kripto paraların kesin özellikleri farklılık gösterse de, temel amaçları ödeme işlemedir. Bununla birlikte, Proof of Work (İş İspatı) konsensüs mekanizması adı verilen bir sisteme dayanırlar.

İkinci nesil kripto paralar

Teknoloji ilerledikçe, blok zinciri geliştiricileri de yeni özelliklere odaklandı. Tüm bu kripto paralar hala bir ödeme aracı olarak bir token kullanıyor olsa da, başlıca odak noktaları ödeme işlemlerinden özel hizmetler veya bilgi işlem gücü sağlamaya kaydı.

Bu özel hizmetlerin bir örneğine akıllı sözleşmeler adı verilmektedir. Akıllı sözleşme, işlemleri otomatikleştirmeyi amaçlayan bir bilgisayar programıdır. Örneğin bir akıllı sözleşme, bir gayrimenkul devrinin şartlarını belirleyebilir ve sözleşmenin tüm şartları (ödeme gibi) yerine getirildiğinde kadastrodaki mülkiyeti otomatik olarak değiştirebilir.

Başka bir örneği ise dApp’ler (dağıtılmış uygulamalar) olarak adlandırılır. dApp'ler, merkezi bir sunucu veya veritabanı kullanmak yerine, dünya çapında binlerce bilgisayara dağıtılan web uygulamaları oluşturmak için kullanılabilir, bu da onları pratik olarak durdurulamaz ve sansürsüz hale getirir.

En yaygın olarak bilinen ikinci nesil kripto para Ethereum’dur. Diğer ikinci nesil dijital paralar arasında Tezos, Cardano, EOS ve Tron sayılabilir.

Üçüncü nesil kripto paralar

Kısa süre önce yeni bir kripto para çeşidi ortaya çıktı. Bu kripto paraları özel yapan şey, genellikle bir blok zinciri kullanmaması ve böylece daha düşük ücretler ve sonsuz ölçeklenebilirlik sunmayı hedeflemesidir.

Bu nesilde en iyi bilinen kripto paralar arasında IOTA ve Nano sayılabilir. Bununla birlikte, bu dijital paraların gelişimi hala çok erken bir aşamadadır, bu da onların hala deneysel olduğu anlamına gelir.

Kripto Para Nasıl Kullanılır

Kripto paraların çok çeşitli uygulamaları mevcuttur. En belirgin uygulaması, bir ödeme yöntemi olarak kullanımıdır. Bununla birlikte, ürün ve hizmetleri otomatik olarak faturalandırmanın bir yolu, bir değer deposu veya krizlere karşı korunma gibi birçok başka kullanım alanı da bulunmaktadır.

Kripto paralarınızı nasıl kullanmak isterseniz isteyin, ilk adım kripto para almaktır. Kripto paraya sahip olduğunuzda, bunları ürün ve hizmetler için ödeme yapmak, uzun vadeli depolamak ve hatta küçük bir faiz karşılığında başkalarına ödünç vermek için kullanabilirsiniz.

Kripto para sahibi olmak

Kripto para sahibi olmanın en kolay yolu kripto para satın almaktır. Kripto sahibi olmanın diğer yolları arasında örneğin anketler doldurmak, bize göre çoğu zaman harcadığınız zamana değmez.

Kripto para satın almak

Prensipte, satın alma süreci, herhangi bir ürünü internetten satın almaktan çok farklı değildir. Öncelikle, bir kripto para borsasındabir hesap açmanız gerekir. Daha sonra para yatırmanız ve ödeme yöntemi seçmeniz gerekir. Son olarak satın alma işlemini yaparsınız.

Farklı olan tek şey, hesap oluşturma işleminin bir parçası olarak genellikle bir belge yükleme veya görüntülü sohbet yoluyla kimliğinizi doğrulamanız gerekmesidir.

İlk alımınızı gerçekleştirmeden önce Bitcoin nasıl alınırhakkındaki rehberimizi okumayı unutmayın.

Kripto para madenciliği

Kripto biriktirmenin bir diğer yolu ise kripto para madenciliğidir. Bununla birlikte, kripto para madenciliği daha yüksek teknik bilgi gerektirir ve yalnızca son teknoloji ekipman ve ucuz elektrik kullandığınızda kârlıdır.

Kripto para depolama

Kripto para sahibi olmanın önemli bir unsuru da onu güvenle saklamaktır. Ne de olsa, cüzdanınızın herkesin göreceği şekilde açıkta olmasını da istemezdiniz.

Kripto, cüzdan adı verilen şey içinde saklanır. Her cüzdan kriptografi ile güvenlidir ve kripto para almanıza, saklamanıza ve göndermenize imkan sunar. Tıpkı banka hesabınızın bir IBAN’a sahip olması gibi, cüzdanın da ödeme almak için kullanılan kendi adresi vardır.

Birçok farklı kripto cüzdan tipi bulunmaktadır — tüm bunları kripto cüzdanı rehberimizde ele aldık.

Kripto para ile ödeme yapmak

Eskiden kripto para kabul eden kurumlar bulmak çok zordu. Neyse ki, hem çevrimiçi hem de çevrimdışı ürün ve hizmetler için ödeme yapmak amacıyla kripto para kullanmak giderek daha kolay hale geliyor.

Bir Munich Re kuruluşu olan HSB tarafından gerçekleştirilen 2020 bir çalışma, ABD’de faaliyet gösteren küçük ve orta boyutlu işletmelerin %36’sının kripto para kabul ettiğini ortaya koydu. Kripto para kabul eden popüler şirketler arasında Microsoft, AT&T veya CheapAir yer alıyor. Kripto para kabul eden size yakın şirketleri Coinmap üzerinde bulabilirsiniz.

Kripto para ile ödeme yapmak oldukça basittir. Yapmanız gereken tek şey cüzdanınızdaki gönder butonuna dokunmak ve alıcının cüzdan adresini girmektir. Bazı satıcılar, ödeme bilgilerini otomatik olarak cüzdanınıza aktaran bir QR kodunu taramanızı dahi mümkün kılarak ödemeleri çok kolaylaştırır.

Kripto para ödünç vermek

Tezos veya Polkadot gibi bazı kripto paralar, bir faiz karşılığında kripto paralarınızı ödünç vermenize dahi imkan tanır. Bu sürece stakingadı verilir. Bu yazı kaleme alınırken, potansiyel faiz %5 ile %8 arasında değişiyordu.

Kripto Paranın Avantajları ve Dezavantajları

Kripto paralar, iş ve finans dünyasının geleceğini şekillendirmek için birçok fırsat sunuyor. Bununla birlikte, bu teknolojinin dikkate alınması gereken bazı dezavantajları da mevcut.

Avantajlar

Dijital paralar, işlemleri daha hızlı, daha güvenli ve daha düşük maliyetli hale getirme potansiyeline sahiptir. Aynı zamanda kripto parayı daha demokratik hale getirir ve devletlerin para üzerindeki gücünü azaltır.

Eşler Arası

Kripto para ödemeleri eşler arasında gerçekleşir. Bu da işlemlerin banka gibi üçüncü bir taraf olmadan doğrudan gönderici ve alıcı arasında yapıldığı anlamına gelir.

Güvenilir bir üçüncü taraf yerine dijital paralara güvenilebilir çünkü bu işlemler geri döndürülemez ve kriptografi ile güven altına alınmıştır.

İşlemlerin maliyetini düşürmesi ve tüm süreci hızlandırması nedeniyle bu bir avantajdır.

İşlem Ücretleri

Bu yazı kaleme alınırken, 1.000.000$ değerindeki bir bitcoin ödemesi size yalnızca 0,33$ ücrete mal oluyordu. Bu inanılmaz düzeyde ucuz.

Karşılaştırmak gerekirse, VISA veya MasterCard gibi birçok ödeme ağı, her işlem için %2'ye kadar (yani bu örnekte 20.000$'a kadar) ücret almaktadır.

Güvenlik ve Gizlilik

Kripto paralar, ağı güvence altına almak için güçlü kriptografi kullanır ("kripto" adını da buradan almaktadır). Böylece, dijital para transferlerini hacklemek neredeyse imkansızdır.

Ayrıca, kriptoların doğasında belirli bir gizlilik düzeyi bulunur. Kripto işlemleri, kredi kartında olduğu gibi tam isimler kullanmak yerine cüzdan adresleri kullanılarak yapılır.

Ancak çoğu kripto para tamamen anonim değildir. Örneğin, bir borsada kripto para satın alırsanız, borsa cüzdanınız (ve ödeme alan cüzdanlar) hesabınıza kadar takip edilebilir.

En popüler ve tamamen anonim olan dijital para Monero’dur.

Sansüre karşı dayanıklılık

Global olarak dağıtılan dijital paralar yasaklanamaz veya sansürlenemez. Bu, merkezi hükümetlerin işlemleri kontrol etmek için yaptırımlar uygulamak gibi para politikasını kullanamayacakları için güç kaybettiği anlamına gelir. Bu da diktatörlükler veya baskı rejimlerinde yaşayan insanlar için son derece kullanışlıdır.

Banka Kullanmayanlar için Bankacılık

Dünya Bankası'na göre, dünya genelinde 1,7 milyar insanınbir banka hesabına erişimi bulunmuyor.

Bu insanlar tasarruf, kredi veya para transferi gibi en temel finansal hizmetlere katılamadıkları için bu çok büyük bir sorundur. Tasarruf yapma veya kredi alma olanağı olmadan, işsizlik, kazalar veya koronavirüs gibi global bir pandemiden en çok etkilenenler banka hesabı olmayan kişilerdir.

Yüksek hızlı internet bağlantılarının gelişmekte olan ülkelerde bile giderek daha yaygın hale gelmesiyle kripto para, banka hesabı olmayanların telefonları aracılığıyla kolaylıkla para transferleri yapmalarına ve tasarruf ve servet oluşturmalarına olanak tanıyor. Günümüzde Afrika mobil para hesaplarında dünyada başı çekiyor.

Dezavantajlar

Para üç ana işlevi yerine getirir: bir değişim aracı, bir hesap birimi ve bir değer deposu olmalıdır (yani, para zaman içinde değerini korumalıdır).

Ne yazık ki dijital paralar henüz paranın tüm işlevlerini tam olarak yerine getirmiyor. Açmak gerekirse, kripto henüz evrensel olarak bir değişim aracı olarak kabul edilmemiştir ve kripto paranın fiyatı, bir hesap birimi ve kısa vadeli değer deposu olamayacak kadar değişkendir.

Benimsenme

Paranın önemli bir özelliği, bir ürün ve hizmet satın alma aracı olarak evrensel olarak kabul edilmesidir. ABD'deki küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin %36'sı günümüzde kripto para kabul etse de, sadece dijital para kullanmaya geçmek hala mümkün değil.

Ölçeklenebilirlik

Kripto evrensel olarak kabul edilse bile, başka bir sorun daha olurdu: çoğu kripto para saniyede yalnızca çok az işlem gerçekleştirebiliyor ve kolayca ölçeklenemiyor.

Merkeziyetsizlik, güvenli, sınırsız işlemler yapmak için harika olsa da, beraberinde çok fazla karmaşıklığı da getirir. VISA veya MasterCard gibi merkezi ödeme hizmetlerinin saniyede binlerce işlem için ölçeklenmesi daha kolaydır. Kripto paralarda, herhangi bir zaman dilimindeki işlem sayısı sınırlıdır, çünkü her küçük işlemi işlemek ve dünya çapındaki bilgisayarlarda milyonlarca kişiye kaydetmek çok fazla bilgi işlem gücüne mal olur.

Blok zinciri geliştiricileri bunu büyük bir sorun olarak tanımlıyor. Bu nedenle, üçüncü nesil kripto paralar veya lightning network (yıldırım ağı)gibi ikinci katman protokolleri gibi yeni çözümler üzerinde çalışıyorlar.

Fiyat volatilitesi

Kripto paranın evrensel olarak benimsenmemesinin bir nedeni de fiyat volatilitesidir. Birkaç saat içinde %10 ve üzerinde fiyat düşüşleri veya artışları kesinlikle olanaksız değildir.

Bu, kripto paraların bir değer deposu olma özelliğini de tehlikeye atıyor. Uzun vadede, birçok dijital paranın fiyatı istikrarlı bir şekilde yükselirken, bu dalgalanmalar onu nakde kıyasla vasatın altında bir kısa vadeli değer deposu haline getiriyor.

Kullanım kolaylığı

Son olarak, kriptoyu benimsemek için gereken öğrenme eğrisi hala oldukça dik. Geliştiricilerin kripto para satın almayı, sahip olmayı ve harcamayı kolaylaştıran çözümler üzerinde çalışması gerekiyor.

Ayrıca, satıcıların kripto para kabul etmesi de daha kolay hale gelmelidir. Square gibi büyük ödeme işlemcileri, satıcıların kripto kabul etmesine izin verirse, bu yönde büyük bir adım atılmış olacaktır. Ancak bu, satıcıların dijital parayı nasıl kabul edebileceğini açıklayan mevzuatı da içerir.

Kripto Para Nasıl Alınır

Kripto paralar, kripto para borsası adı verilen yerlerde satın alınır. Bunlar, tıpkı normal borsalar gibi, dijital paranın alıcı ve satıcılarının işlem yapmak için bir araya geldiği pazar yerleridir.

Ancak bazı farklılıkları bulunmaktadır. Örneğin, tüm kripto para işlemleri tamamen online gerçekleşir. Ayrıca işlem saatleri de yoktur, bu da haftanın yedi günü, günün 24 saati kripto satın alabileceğiniz anlamına gelir.

Robin Hood veya WeBull gibi aracı kurumlarda olduğu gibi, kripto para borsası seçerken göz önünde bulundurulması gereken birçok şey var. Hangi ödeme yöntemlerini destekliyor? Ücretleri ne kadar yüksek? Kullanımı kolay mı? Güvenli ve güvenilir mi?

Bu soruların birçoğunun yanıtını detaylı bitcoin rehberimizde bulabilirsiniz.

Kripto Paraların Geleceği

Blok zinciri teknolojisi ve kripto paralar, 90'ların sonundaki internet sahnesine kıyasla, henüz emekleme aşamasında. Yüzlerce token aynı piyasa için birbiriyle rekabet ediyor.

Konsolidasyon

90'ların sonlarına benzer şekilde, birçok kripto projesinin başarısız olması ve piyasa konsolidasyonuna yol açması oldukça muhtemel.

Kıyaslamak için arama piyasasına bir bakın. 90'ların sonlarında Yahoo, Lycos, Altavista veya Ask.com gibi birçok büyük arama motoru vardı. Günümüzde Google hariç bunların tümü iflas etmiş veya kulvar değiştirmiştir. Benzer şekilde, Amazon bugün dünya çapında açık ara önde gelen e-ticaret şirketidir.

Ölçeklenebilirlik

Gelecekte başarılı olacak dijital paraların, ölçeklenebilirlik gibi kripto paranın benimsenmesinin en acil sorunlarını çözebilecek olanlar olması muhtemeldir.

Dijital paralar aynı anda binlerce kişi tarafından kullanılabilir olmalıdır.

Ve muhtemelen Ethereum, Dash veya IOTA gibi kripto para geliştiricilerinin şu anda üzerinde yoğunlaştığı en önemli konu da tam olarak ölçeklenebilirliktir. Ayrıca bitcoin geliştiricileri, Lightning Network gibi ikinci katman teknolojiler ile olası işlem sayısını artırmanın yolları üzerinde çalışıyor.

İşlemlerden kullanıma

Yaklaşan konsolidasyon aşamasında devreye giren bir diğer faktör de dijital paranın kullanımıdır: kullanımı kolay mı? Geliştiriciler bunlar üzerine harika uygulamalar inşa edebilir mi? Gerçek dünya sorunlarını çözmek için kullanılabilir mi?

Bu nedenle, kripto para kullanıcılarının odak noktası, bir yatırım veya spekülasyon bakış açısından, kullanım odaklı bir bakış açısına kayacaktır. Stake etme veya kripto kartları gibi ticari olmayan faaliyetler giderek daha fazla ilgi çekiyor ve bu eğilimi şimdiden görmeye başlıyoruz.

Dijital Merkez Bankası Parası (CBDC’ler)

Son olarak, büyük olasılıkla Merkez Bankaları tarafından ihraç edilen dijital paraları de göreceğiz. Çin ve İsveç gibi bazı ülkeler şimdiden kendi dijital paraları üzerinde çalışıyor.

Hükümet tarafından kontrol edilen bu koinler, para arzını kontrol altında tutmak için bir girişim olacaktır.

Bazı hükümetler, devlete ait olmayan kripto paraların kullanımını yasaklayacak kadar ileri gidebilir. Bununla birlikte, kripto paralar tamamen dijital ve sınırsız olduğu için böyle bir yasak uygulanabilir olmaz ve böyle bir adım muhtemelen devletin aleyhine olur.