Solana SOL

Solana Hakkında

Solana, başka hiçbir şeye benzemeyen bir blok zinciridir, çünkü tarih ispatı olarak adlandırılan kendine özgü bir konsensüs yöntemine dayanır (yazının devamında göreceğimiz gibi, teknolojinin dayandığı sekiz "temel yenilikten" sadece biri). Geliştiricilerin uzun vadeli hedefi, dünya finansal sistemlerini gerçekten dağıtılmış ve demokratik hale getirmektir. Özgeçmişinde Qualcomm ve Dropbox da yer alan bir mühendis olan baş geliştirici Anatoly Yakovenko, “Solana hızlı, güvenli ve sansüre dayanıklı bir blok zinciridir” demiştir.

• SOL, her saniye elli binden fazla işlemi gerçekleştirebilir.
• Blok süreleri 400ms civarındadır.
• 489 milyon SOL tokeni olması planlanmıştır ve bunların yaklaşık 260 milyonu dolaşımdadır.

Solana nasıl işliyor?

Anlaşılır olması için bu sekiz yeniliği sıralayalım ve her birinin nasıl çalıştığını açıklayalım.

Geçmiş İspatı

Geçmiş İspatı (Proof of History), diğer blok zincirler tarafından tercih edilen Hisse İspatı (Proof of Stake) ve İş İspatı (Proof of Work) mekanizmalarına bir alternatiftir. Geçmiş İspatı, katkıda bulunanların gereksiz yere zor toplamlar gerçekleştirmelerini gerektirmek yerine, belirli bir olayın belirli bir zamanda gerçekleştiğini kanıtlayan tarihsel bir zaman damgası oluşturur. Hisse İspatının doğrulama gibi bazı mekanizmaları hala buna dahildir.

Solana bunu, gerçek dünyada zamanın bir işlevi olan benzersiz bir hash oluşturan Doğrulanabilir Gecikme İşlevi (Verifiable Delay Function) adı verilen şeyi kullanarak yapar. Buradaki avantaj, düğümlerin diğer düğümlerden haber almak zorunda kalmadan olayların sırasını anlayabilmeleridir. Sonuç olarak, Solana rakiplerinin çoğundan daha hızlıdır.

Tower BFT

Tower BFT, işleri istikrarlı olmak yerine hızlı bir şekilde yapan pratik Bizans Hata Toleransının (Byzantine Fault Tolerance) bir versiyonudur. PBFT'nin Solana uyarlaması, geçmiş ispatının çalışma şekline dayanır. Tüm düğümlerin birbiriyle konuşmasıyla oluşan büyük zaman gecikmesini ortadan kaldırırken konsensüse izin verir.

Turbine

Turbine, düğüm sayısı arttıkça önemli bir soruna dönüşen bant genişliği sınırlamalarıyla başa çıkmak için Solana'nın getirdiği yöntemdir. Prensipte turbine, BitTorrent’ten ödünç alınan bir çözümdür. Herhangi bir veri yığını daha küçük parçalara bölünür ve daha sonra tüm alıcı taraflara dağıtılır. Bu taraflar daha sonra, herkes paketin tamamına sahip olana kadar parçaları birbirine gönderir. Turbine’da, yayma söz konusu olduğunda en önemli doğrulayıcılara öncelik verilir, böylece ağdaki iyi aktörler teşvik edilir.

Gulf Stream

Bu teknoloji bellek havuzları (mempool) ile ilgilidir. Bu terim, bir ağ üzerindeki gönderilmiş ancak henüz işlenmemiş işlemleri ifade eder. Mempool büyük olduğunda, işlemlere olan talep blok zincirinin bunları sağlama kabiliyetini aştığı için bir darboğaz meydana geldiği anlamına gelir.

Gulf Stream, işlemlerin ağın ‘kenarına’ itilmesini kapsayan bir tekniktir. Bunu yapmak, işlemlerin zamanından önce gerçekleştirilmesine ve bellek üzerindeki baskının aşağı doğru itilmesine olanak tanır.

Sealevel

Sealevel, ‘dünyada bir ilk’ olarak lanse ediliyor. Belirli bir doğrulayıcının tüm çekirdeklerini kullanarak binlerce akıllı sözleşmeyi paralel olarak işleyebilen bir çalışma zamanıdır. Bu, işlemlerin eş zamanlı olarak işlenmesine ve bir işlemin diğeri yürütülürken okunmasına olanak tanır.

Pipeline

Pipelining, belirli bir donanım parçasından mümkün olan en büyük faydayı elde etmeyi amaçlar. Bunu, işi Fetch, Sig Verify, Banking ve Write şeklinde bölen yazılım tabanlı işlem birimleri aracılığıyla yapar. İlk ve son aşamalar çekirdek düzeyinde gerçekleşir; Sig Verify GPU'ya, Banking ise CPU'ya atanır. Bunu, bir sürecin diğerinden önce gerçekleşmesini gerektiren, fabrikadaki bir üretim hattına benzetebilirsiniz. Pipelining ile, belirli bir makinedeki iş bölümü maksimum üretim için optimize edilebilir — tıpkı Adam Smith'in yüzyıllar önce gözlemlediği gibi!

Cloudbreak

Cloudbreak, Solana'yı parçalamaya gerek kalmadan bu kadar ölçeklenebilir yapan şeydir. Hem kapasite hem de erişim hızları söz konusu olduğunda bellek bir darboğaz haline gelir. Cloudbreak, içeriği belirli bir işlemin sanal adres alanında tutulan bellek eşlemeli dosyaları kullanarak bu durumu ortadan kaldırır. Ayrıca rastgele işlemler yerine sıralı işlemler kullanır.

Arşivleyiciler

Geliştiriciler, tam kapasitede Solana ağının her yıl birkaç petabayt (yani binlerce terabayt) üreteceğini tahmin ediyor. Bu veriler her düğüm tarafından saklanmaz; bunun yerine, arşivleyiciler olarak adlandırılan bir dizi alana dağıtılır.

SOL fiyat geçmişi

SOL fiyatı, 2017'deki lansmanından bu yana istikrarlı bir şekilde yükseldi. Mainnet'in piyasaya sürülmesinin hemen ardından Eylül 2020'de 5$’ın biraz altına kadar yükseldi.

Elon Musk'ın bir dizi tweet'inin ve genel olarak kripto para üzerindeki Çin müdahalesinin ardından, SOL fiyatı 2021 Mayıs'ının ortalarında düştü ve 18 Mayıs ile 19 Mayıs 2021 arasındaki yirmi dört saatlik dönemde 60$’ın hemen altından 40$ altına kadar geriledi.

SOL fiyat tahmini

Herhangi bir kripto paranın gelecekte izleyeceği yolu tahmin etmek çok zordur. Ayrıca, herhangi bir para birimi değerinde ani düşüşler yaşanabilir — kripto parada bu sıfıra düşüş dahi olabilir. Satın almadan önce gerekli zemin etüdünü yapmak yatırımcının işidir.

Ocak 2021'de başlayan rekor yükseliş döneminden çıkarken önemli bir geri çekilme beklenebilir. Olumsuz haberlerin, SOL fiyatını aşağı çekecek olan spekülatif yatırımcıları korkutması muhtemeldir. Uzun vadede, izleyeceği yolun hala yukarı doğru olduğuna inanmak için sebepler var. SOL fiyatı 2023'ten önce bir noktada 100$’ı geçebilir — ama daha iyimser tahminler hüsrana uğrayabilir.

SOL fiyatını hangi faktörler etkiler?

Solana fiyatının Bitcoin fiyatı ve genel anlamda kripto piyasası ile yakından bağlantılı olduğunu kesin olarak söyleyebiliriz. Bunun kanıtı olarak Mayıs 2021'in sonundaki çöküşü gösterebiliriz — hemen hemen her altcoin, BTC değerindeki düşüş ile aşağı doğru sürüklendi.

Nispeten yeni bir altcoin olan SOL, diğer paralardan daha fazla volatiliteye sahip, çünkü az sayıda kişi kısa sürede büyük miktarda SOL işlemi yapabilir ve böylece önemli dalgalanmalar yaratabilir. Bu blok zincirinin teknik faydaları ve çalışma hızı, SOL olgunlaştıkça büyük ilgi çekebilir. İnişli çıkışlı bir sürece hazırsanız, yatırım yapmaya değer bir varlıktır.